เครื่องมือทางภูมิศาสตร์

เครื่องมือทางภูมิศาสตร์ หมายถึงอุปกรณ์หรือโปรแกรมที่ใช้ในการศึกษาและการวิเคราะห์ข้อมูลทางภูมิศาสตร์ เพื่อให้เข้าใจและสืบค้นข้อมูลเกี่ยวกับพื้นที่ ภูมิศาสตร์มีบทบาทสำคัญในการศึกษาและวิเคราะห์เรื่องราวต่าง ๆ เช่น การแผนที่ การอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ การวางแผนพัฒนาที่ดิน การศึกษาสภาพธรรมชาติและสภาพอากาศ การวิเคราะห์ข้อมูลด้านภูมิศาสตร์เพื่อการตัดสินใจทางธุรกิจ และการศึกษาตัวชีวิตทางธรรมชาติ

นอกจากนี้ยังมีการนำเอาเครื่องมือทางภูมิศาสตร์มาใช้ในการสร้างแผนที่ออนไลน์ การนำเสนอข้อมูลภูมิศาสตร์ในรูปแบบกราฟิกและการนำเสนอข้อมูลในรูปแบบที่สามารถตอบสนองต่อความต้องการของผู้ใช้งานที่หลากหลาย โดยเครื่องมือทางภูมิศาสตร์ แบ่งเป็น 2 ประเภท ดังนี้

เครื่องมือทางภูมิศาสตร์ ประเภทให้ข้อมูล

แผนที่ (Map)

เครื่องมือทางภูมิศาสตร์ แผนที่ (Map) คือภาพหรือรูปภาพที่แสดงข้อมูลทางภูมิศาสตร์ของพื้นที่ต่าง ๆ โดยมักใช้สัญลักษณ์และสีต่าง ๆ เพื่อแสดงข้อมูลต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องกับพื้นที่นั้น ๆ แผนที่ใช้ในการแสดงและนำเสนอข้อมูลที่มีลักษณะเชิงพื้นที่ อาทิ ภูมิภาค ทัศนศาสตร์ สายธาร ทำเลท่องเที่ยว และสถานที่สำคัญอื่น ๆ

แผนที่มักถูกสร้างขึ้นเพื่อแสดงรายละเอียดของพื้นที่ให้กับผู้ใช้งานในลักษณะที่ง่ายต่อการเข้าใจ มีหลายประเภทของแผนที่ที่ใช้ในการสื่อสารข้อมูลภูมิศาสตร์ อาทิ แผนที่ทางภูมิศาสตร์ทางกายภาพ แผนที่ทางมนุษยศาสตร์ แผนที่ทางสถาปัตยกรรม แผนที่ทางเศรษฐศาสตร์ และอื่น ๆ

การสร้างแผนที่มักใช้เครื่องมือทางภูมิศาสตร์ที่ได้กล่าวมาก่อนหน้า เช่น โปรแกรม GIS (Geographic Information System) และโปรแกรมสำหรับการออกแบบแผนที่ เครื่องมือทางภูมิศาสตร์หมายถึง นอกจากนี้ยังมีการสร้างแผนที่ออนไลน์ที่สามารถแสดงผลบนเว็บไซต์ และแอปพลิเคชันต่าง ๆ ซึ่งทำให้ผู้ใช้งานสามารถเข้าถึงและใช้งานแผนที่ได้ทุกที่ทุกเวลา

รูปถ่ายทางอากาศ (Aerial Photography)

รูปถ่ายทางอากาศ (Aerial Photography) คือการถ่ายภาพที่บันทึกภาพวิวหรือพื้นที่ต่าง ๆ จากมุมมองด้านบนของพื้นผิวโดยใช้กล้องถ่ายภาพที่ติดตั้งบนอากาศยาน เช่น เครื่องบิน โดรน หรือเฮลิคอปเตอร์ (helicopter) เป็นต้น

รูปถ่ายทางอากาศมักถูกนำมาใช้ในหลายงานและกิจกรรมต่าง ๆ เพื่อวัตถุประสงค์ต่าง ๆ อาทิ การศึกษาและการสำรวจทางภูมิศาสตร์ การวิเคราะห์และจัดการทรัพยากรธรรมชาติ การตรวจสอบและตรวจสอบสภาพอากาศ การก่อสร้างและวางแผนพัฒนาที่ดิน การบันทึกภาพทางอากาศของที่ท่องเที่ยว

สามารถเห็นภาพรวมและรายละเอียดของพื้นที่ใหญ่ ๆ ได้อย่างชัดเจน และสามารถจับต้องและศึกษาข้อมูลทางภูมิศาสตร์ได้ในมุมมองที่เป็นอันดับต้น ทำให้มีประโยชน์ในการวางแผนการใช้ที่ดิน การจัดการสิ่งแวดล้อม

ภาพจากดาวเทียม (Satellite Imagery)

ภาพจากดาวเทียม (Satellite imagery) คือภาพถ่ายที่ถูกบันทึกจากอากาศยานหรือดาวเทียมที่มีการถ่ายภาพพื้นผิวโลก การถ่ายภาพจากดาวเทียมมักนำมาใช้ในการศึกษาและวิเคราะห์ทางภูมิศาสตร์ การตรวจสอบสภาพอากาศ การตรวจสอบการเปลี่ยนแปลงของพื้นที่ที่กำหนดไว้

การสำรวจทรัพยากรธรรมชาติ และในหลายๆ งานที่เกี่ยวข้องกับพื้นที่และสิ่งแวดล้อม เทคโนโลยีดาวเทียม เครื่องมือทางภูมิศาสตร์มีกี่ประเภท อะไรบ้าง ได้รับความพัฒนาอย่างก้าวหน้า ในยุคปัจจุบัน ทำให้สามารถแสดงผลภาพที่มีความละเอียดสูงและความชัดเจน ในหลายๆ สีและแบบภาพที่แตกต่างกัน

นอกจากนี้ยังมีเครื่องมือและโปรแกรมที่ช่วยในการประมวลผลและวิเคราะห์ภาพจากดาวเทียมอีกมากมาย เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการใช้ข้อมูลดาวเทียมในงานต่าง ๆ ภาพจากดาวเทียมมีประโยชน์มากในการให้ข้อมูลทางภูมิศาสตร์ที่มีความถูกต้องและมีความครบถ้วน

นอกจากนี้ ยังช่วยในการตรวจสอบสภาพอากาศ การวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงของพื้นที่ และการนำเสนอข้อมูลทางภูมิศาสตร์ในรูปแบบที่น่าสนใจและเข้าใจง่าย ซึ่งสามารถนำไปใช้ในการตัดสินใจต่าง ๆ ในด้านต่างๆ

อาทิ การวางแผนพัฒนาที่ดิน การก่อสร้าง การเกษตร การจัดการสิ่งแวดล้อม การตรวจสอบสภาพอากาศ และอื่นๆ อีกมากมาย

อินเทอร์เน็ต (Internet)

อินเทอร์เน็ต (Internet) คือเครือข่ายคอมพิวเตอร์ที่เชื่อมต่อกันทั่วโลกให้สามารถแลกเปลี่ยนข้อมูลและสื่อสารกันได้ โดยใช้โปรโตคอลร่วมกัน ซึ่งเป็นภาษาที่ใช้ในการสื่อสารระหว่างอุปกรณ์ต่างๆ บนเครือข่ายนั้น ๆ

อินเทอร์เน็ตเป็นเครือข่ายที่ขยายตัวขึ้นทั่วโลกและเปิดให้บริการแก่ประชาชนทั่วไปตั้งแต่ปี ค.ศ. 1990 เป็นต้นมา การเข้าถึงอินเทอร์เน็ตสามารถทำได้ผ่านอุปกรณ์ที่เชื่อมต่อกับเครือข่ายอินเทอร์เน็ตเช่น คอมพิวเตอร์ โทรศัพท์มือถือ แท็บเล็ต และอุปกรณ์อื่นๆ ที่สามารถเชื่อมต่ออินเทอร์เน็ตได้

ลูกโลกจำลอง (mock globe)

ลูกโลกจำลอง (mock globe) หมายถึงโมเดลหรือรูปแบบที่ถูกสร้างขึ้นเพื่อแสดงโลกในลักษณะที่คล้ายกับโลกจริง โดยมักใช้ในวัตถุประสงค์ทางการศึกษา การสอน การวิจัย หรือการอธิบายเรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับท้องถิ่น สิ่งแวดล้อม หรือสภาพธรรมชาติ

ลูกโลกจำลองอาจมีลักษณะแบบ 3 มิติหรือแบบแผนที่ที่ปรับแต่งให้เหมือนโลกจริง โดยทำการจำลองทั้งรูปร่างและลักษณะภูมิภาคของโลก เช่น ภูมิภาค ทัศนศาสตร์ ระบบทางธรรมชาติ เมือง สิ่งแวดล้อม และอื่น ๆ

ลูกโลกจำลองมักถูกนำมาใช้ในการศึกษาและสอนเพื่อให้ความเข้าใจในเรื่องราวที่เกี่ยวข้องกับโลกในลักษณะที่คล้ายคลึงกับความเป็นจริงมากยิ่งขึ้น

ยังสามารถนำไปใช้ในการสำรวจและวิจัยทางภูมิศาสตร์ การทดลองทางวิทยาศาสตร์ และกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการใช้ชีวิตในโลก ทำให้เป็นเครื่องมือที่มีประโยชน์ในหลายด้านและอุตสาหกรรม

เครื่องมือทางภูมิศาสตร์ ประเภทเครื่องมือและอุปกรณ์

เข็มทิศ (Compass)

เข็มทิศ (Compass) เป็นเครื่องมือที่ใช้ในการช่วยในการกำหนดทิศทางของเส้นทางหรือตำแหน่งที่ต้องการในการนำทาง โดยการใช้แม่เหล็กหรือแม่เหล็กสัมผัสเพื่อตอบสนองต่อแรงแม่เหล็กของโลก ทำให้สามารถกำหนดทิศทางของจุดที่ต้องการได้

เมื่อใช้เข็มทิศ มันจะชี้ไปทางทิศเหนือ ซึ่งเป็นทิศทางของแม่เหล็กโลก (โดยทั่วไป หากไม่มีความผิดปกติ และไม่อยู่ใกล้แม่เหล็กที่เกิดจากแรงฝนตก) การอ่านทิศทางจากเข็มทิศนั้นสามารถช่วยในการนำทางในที่แตกต่างๆ อาทิ การเดินทางในป่า การท่องเที่ยว การล่อนอก การนำทางในท้องทะเล หรือในการศึกษาและการสำรวจในทางภูมิศาสตร์

เข็มทิศมักมีลักษณะเป็นแผ่นเหล็กสีแดงที่ติดอยู่ในกล่องพลาสติกหรือโลหะ โดยเมื่อเราทำการย้ายเข็มทิศไปในสภาพแม่เหล็กของโลก จะเห็นว่าเข็มทิศจะเริ่มเคลื่อนที่เพื่อชี้ทิศทางเหนือ เมื่ออ่านทิศทางที่เข็มทิศชี้ก็จะได้ทิศทางที่ต้องการ

ในยุคปัจจุบัน นอกจากเข็มทิศที่ใช้งานได้จริง ยังมีแอปพลิเคชันเข็มทิศที่สามารถติดตั้งในอุปกรณ์เคลื่อนที่ เช่น โทรศัพท์มือถือ แท็บเล็ต หรืออุปกรณ์อื่น ๆ

เครื่องมือวัดพื้นที่ (Planimeter)

เครื่องมือวัดพื้นที่ (Planimeter) เป็นเครื่องมือที่ใช้ในการวัดขนาดของพื้นที่ของพื้นที่นั้นๆ โดยที่ไม่ต้องใช้กระบวนการวัดด้วยมือหรือใช้เครื่องมือวัดแบบอื่น ๆ ซึ่งช่วยลดความซับซ้อนในกระบวนการการวัดและเพิ่มความแม่นยำในการวัดพื้นที่

เครื่องมือวัดพื้นที่นี้มักนำมาใช้ในงานทางธรรมชาติ อาทิ การวัดพื้นที่ของที่ดิน เหมืองแร่ อาณานิคม สวน ซึ่งการใช้เครื่องมือวัดพื้นที่ช่วยลดข้อผิดพลาดที่อาจเกิดขึ้นในกระบวนการวัดและคำนวณพื้นที่ด้วยวิธีอื่นๆ

ในปัจจุบัน มีแอปพลิเคชันในโทรศัพท์มือถือหรืออุปกรณ์อื่นๆ ที่สามารถทำหน้าที่เป็นเครื่องมือวัดพื้นที่แบบอิเล็กทรอนิกส์ที่ช่วยให้ผู้ใช้งานสามารถวัดพื้นที่ในลักษณะต่างๆ ซึ่งสามารถนำไปใช้ในงานต่างๆ ที่ต้องการวัดพื้นที่อย่างแม่นยำ

เครื่องย่อขยายแผนที่ (Pantograph)

เครื่องย่อขยายแผนที่ (Pantograph) เป็นเครื่องมือที่ใช้ในการสำเนาแผนที่หรือภาพที่มีขนาดใหญ่โดยที่สามารถย่อหรือขยายภาพให้เล็กลงหรือใหญ่ขึ้นในอัตราส่วนที่กำหนดไว้ โดยใช้หลักการ ของที่อยู่ในวงกลม หรือ ลักษณะที่คล้ายคลึงกับท่อนี้ อาทิ เส้นที่เชื่อมต่อกันระหว่างจุดบนเครื่องและจุดบนแผ่นที่ต้องการสำเนา

เครื่องย่อขยายแผนที่มีหลักการทำงานอย่างง่าย ๆ โดยการย่อหรือขยายภาพ จุดที่อยู่บนเครื่องที่เป็นหนึ่งของแนวเส้น จะถูกส่งผ่านท่อนี้เพื่อส่งออกที่จุดอีกฝั่งของแนวเส้น ทำให้ภาพที่วาดหรือประกอบในส่วนที่เกิดการเลื่อนทั้งสองฝั่งของเครื่อง

การสำเนาแผนที่หรือภาพโดยใช้เครื่องย่อขยายแผนที่มีประโยชน์ในหลายสถานการณ์ เช่น การสำเนาแผนที่ที่ใหญ่เกินกว่าที่จะนำไปใช้งานได้โดยตรง การสร้างแผนที่เล็กขึ้นหรือใหญ่ขึ้นเพื่อให้เหมาะกับการใช้งานที่ต้องการ

การสำเนาภาพศิลปะหรือรูปภาพที่ทำด้วยมือ และการสำเนาภาพที่เป็นแผนภาพทางการเช่น แผนการเมือง แผนที่การวางท่อน้ำ และอื่น ๆเครื่องย่อขยายแผนที่มีการใช้งานอย่างแพร่หลายในอดีต

กล้องวัดระดับ (Telescope)

กล้องวัดระดับ (Telescope) เป็นเครื่องมือที่ใช้ในการวัดระดับของพื้นที่หรือวัตถุที่อยู่ไกล้ ๆ หรือในระยะทางที่ยากต่อการเข้าถึงโดยตรง โดยมีลักษณะคล้ายกับกล้อง ทำให้สามารถมองเห็นวัตถุที่อยู่ไกล้ ๆ ในระยะทางที่ไกลและขยายภาพให้เป็นขนาดใหญ่ขึ้น เพื่อให้สามารถวัดระดับหรือความสูงของวัตถุนั้นได้

กล้องวัดระดับมีการออกแบบให้มีความแม่นยำในการวัดระดับและสะดวกในการใช้งาน มีเครื่องมือที่ช่วยในการปรับระดับหรือแก้ไขระดับของกล้องได้ง่าย ๆ ทำให้สามารถใช้กล้องวัดระดับในงานก่อสร้าง งานที่เกี่ยวกับ การปรับระดับพื้นดิน งานสำรวจ การตรวจสอบความสม่ำเสมอของพื้นที่ และงานที่เกี่ยวกับการให้ความสำคัญในการทำแนวระดับให้เรียบเรียงและเท่ากัน

นอกจากนี้ ยังมีรุ่นของกล้องวัดระดับ ที่ใช้ในงานทางการทหารและนิคมอุตสาหกรรม ซึ่งมีความแม่นยำและความเสถียรสูง และสามารถใช้งานในสภาพแวดล้อมที่ท้าทายได้ เช่น การใช้งานในสภาพที่มีควัน หมอก หรือในสภาพแวดล้อมที่เกิดการเคลื่อนไหว